پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

شاید در هیچ برهه‌ای پس از پیروزی انقلاب اسلامی مانند امروز مسأله حجاب، موضوع مشترک میان متن جامعه و نخبگان علمی، سیاسی و حاکمیتی نبوده باشد. موضوع فوت مرحومه مهسا امینی در سال گذشته باعث شد تا مسأله پوشش زنان در سطحی بالاتر از قبل به نقطه نزاع میان تفکرات مختلف تبدیل شود. در این میانه اخیرا کتابی در این حوزه منتشر شد که گرچه در دهه ۱۳۹۰ تدوین و تألیف شده، اما انتشار آن با اتفاقات اخیر مصادف شد. نویسنده آن نیز «محمدحسین مطهری» نوه نویسنده شهیر کتاب «مسأله حجاب» استاد شهید مرتضی مطهری است که به اتفاق دو نفر دیگر کتاب یاد شده را تألیف کرده است.محمدحسین مطهری گفت: یکی از مشکلات ما با سیاست‌های حاکم بر حوزه حجاب، کاریکاتوری بودن اسلام است و فقط رگ افراد درباره حجاب تکان می‌خورد و کلفت می‌شود، اما در حوزه‌های دیگر اینگونه نیست. حضرت آیت الله نوری همدانی هم اخیراً گفتند کاش همین کاری که برای حجاب شد برای ربا هم می‌شد.

مشخصه اصلی سیستم خودویرانگر قطبی شدن آن است که نه تنها راه را بر هر تفاهمی می‌بندد، بلکه به طور اصولی و ذاتا مخالف تفاهم است و آن را واجد ارزش نمی‌داند. در چنین ساختاری نهاد‌های حل اختلاف یا ناکارآمد هستند یا سوگیری‌های آشکار به سود یک طرف اختلاف دارند. جامعه ایران به اندازه کافی در این دام (سیستم خودویرانگری) افتاده است، ولی مدتی است که با سرعت بیشتری مساله پوشش زنان در حال قطبی‌تر کردن آن است. فیلم منتشره از مجادله زنان در یک اتوبوس نمونه کوچکی از این پدیده در سطح کشور است. انتظار می‌رود که سیاستمداران مسوول در این باره سکوت نکنند و اجازه ندهند که همه سرمایه‌های کشور در ذیل این موضوع قربانی شود.

جریان اپوزیسیون جمهوری اسلامی ایران به دنبال تبدیل امر اجتماعی به امر سیاسی بوده است؛ به دیگر معنا اپوزیسیون جمهوری اسلامی ایران همواره به دنبال تبدیل یک مطالبه اجتماعی به یک مطالبه سیاسی بوده و مترصد آن است که با تغییر مسیر انگیزه‌های اجتماعی آن‌ها را به مسیر کنشگری سیاسی منحرف سازد. از این رهگذر، آنچه در حقیقت روی می‌دهد، «سیاسی شدن امر اجتماعی» است که بنا به دلایل متعدد امری نامطلوب است. آنچه روشن است، پررنگ شدن مسأله پوشش زنان در جامعه کنونی ایرانی است که در حیطه امر اجتماعی قرار می‌گیرد. در ایران سعی برخی جریان‌های رسانه‌ای بر آن است تا مسأله پوشش به نمادی برای مخالفت سیاسی با حکومت تبدیل شود؛ به طوری که حتی اگر نفس پوشش مطالبه اصلی افراد نبوده یا برایشان مسأله نباشد، اما از آن جهت که می‌تواند نمودی برای نشان دادن اعتراض باشد، به مطالبه اصلی آن‌ها تبدیل شود.

روح بلند زنان محلی برای شکل گیری مهمترین نهاد اجتماعی است. خانواده سلول مهم و تاثیرگذار اجتماع سالم است و وقتی عنصر اصلی خانواده آسیب ببیند سلول در معرض خطر جدی خواهد بود.

آیا حجابی که الزام می‌شود یک «اعتقاد» است یا یک «بروز اجتماعی و دینی»؟ از مسائلی که هر از چندگاهی بحثهایی را در جامعه ما برمی‌انگیزاند بحث درباره حجاب و موضع نظام در قبال آن است. حقیقت این است که اصل مساله، چندان دشوار نیست؛ اما طرح غلط مساله و فضای تبلیغاتی که پیرامون آن پدید آمده، باعث شده ابهامات فراوانی پدید آید و به عنوان یک سوال مشکل جلوه کند. در اینجا تلاش می‌شود با واضح ساختن صورت مساله، پاسخی منطقی و موجه برای آن ارائه، و نشان داده شود که چگونه طرح غلط آن می‌تواند کاری کند که برخی با مقدمات کاملا صحیح، به نتیجه کاملا غلط برسند!